Senfoni Orkestrasında Kullanılan Müzik Aletleri
“Senfonileri çalacak biçimde düzenlenmiş, üflemeli, telli, yaylı ve vurmalı çalgılardan oluşan büyük orkestra”ya senfoni orkestrası deniyor. Bu orkestralar hemen hemen 100 hatta daha fazla enstrümanın yer aldığı büyük orkestralar… Siz de senfonilerin barındırdığı enstrümanlardan bazılarını bu sayfada görebilir, belki sonra da sevdiğiniz bir senfoni bestesini açıp dinleyebilirsiniz. Mesela, Mozart’ın son senfonisi olan Symphony No. 41’i… 🙂
Keman, senfoni orkestrası denince akla ilk gelen enstrümandır. 16. yüzyılda İtalya’da ortaya çıkan bu çalgıya orkestrada da ilk kez aynı yüzyılda yer verilmiş ve zamanla 1. ve 2. kemancı grupları olarak sayıları artırılmıştır. Bir orkestrada yer alan başkemancı ise neredeyse şeften sonra en çok dikkat edilen kişidir.
Senfoni orkestrasında yer alan yaylı çalgılar arasında yukarıda belirttiğimiz gibi keman, ayrıca viyola, viyolonsel, kontrbas da bulunur. Orkestradaki kemanların sayısı 40 civarı iken, viyolonsel sayısı 10 civarındadır. 16. yüzyılda Fransa’da doğan viyolonselin diğer adının çello olduğunu da not etmeden geçmeyelim.
Yaylı çalgıların en özgünlerinden biri de arptır ve orkestra içinde bir ya da iki adet olarak yer alır. Orkestradaki diğer tüm yaylı çalgılar yay ile çalınırken, arp, telleri parmakla çekilerek çalınan tek yaylı enstrümandır. İcadının M.Ö. 3500’lere kadar gittiği düşünülen arpta 47 adet tel bulunur.
Bir orkestra düzeninde şefin sağ ve soluna dizilmiş yaylı çalgıların hemen arkasında tiz sesli tahta üflemeli çalgılar bulunur ve bunlardan biri de –günümüzde daha çok metalden yapılıyor olsa da -flüttür. 7 bin yıllık tarihi olduğundan söz edilen flüt ailesinin do flüt, pikolo flüt, sol flüt gibi çeşitleri bulunur.
Fagot da diğer bir tahta üflemeli çalgıdır. Akçaağaç ahşabı ve metal borunun birleşimi olan enstrümanın uzunluğu 1,3 metredir. Orkestra içinde genellikle birkaç adet olarak yer alan ve ikiye katlanmış gibi görünen fagotun uzunluğu açıldığında 2,5 metreyi bulur.
Trompet ise bakır üflemeli çalgılar grubundadır. Bu enstrüman Haydn ve Mozart tarafından “daha az melodik ama daha fazla armonik” bir çalgı olarak değerlendirilirken, Beethoven ile daha çok kullanılır hale gelmiş. Ve dahası, Mısır’daki kalıntılarda ortaya çıkan ikonografilere bakınca trompetin geçmişinin çok daha eskilere dayandığı görülebilir.
Orkestradaki vurmalı çalgılar grubunda zil, davul, çan, timpani gibi çalgılar bulunur. Zil, davul, çan nispeten tanıdık fakat timpani nedir diye soracak olursanız, madeni bir çanağa gerilen deriden oluşmuş, davul benzeri bir enstrüman diyebiliriz. Timpaniye iki tokmakla vurulur ve farklı tokmaklarla farklı sesler elde edilebilir.
Müzik aletleri içinde üretimi belki de en meşakkatli olan piyano da vurmalı çalgılar arasında geçer. Bir orkestrada her zaman piyano yer almayabilir fakat pek çok sanatçı bestesini piyano eşliğinde üretir. 88 tuşa sahip olan piyano için “tek enstrümanlık orkestra” ifadesi de sık sık kullanılır.
12,077 okunma