MAKAS KÖPRÜ VE TARİHÇESİ
Makas köprüsü, yük taşıyan üst yapısı, genellikle üçgen birimler oluşturan bağlı materyallerden oluşan bir yapı olan, kafes kirişli bir köprüdür. 19. ve 20. yüzyılın başlarındaki mühendisler tarafından basit tasarımlarla hayata geçirilen makas köprüsünde, malzemeler verimli bir şekilde kullandığı için inşa edilmesi kolay olduğu kadar ekonomiktir. Yazımızda makas köprülerinin tarihini okuyabilirsiniz.
Makaslardan oluşan köprü konsepti ilk kez, Batı mimarisinin öncü ismi olarak tarihe geçen İtalyan Andrea Palladio tarafından 1570 yılında tasarlandı.
Makas köprülerin yapım mantığı ve tekniği çok kolay olsa da geniş alanlarda güvenli bir köprü inşa etmek uygulama aşamasında pek de kolay değildir. Ancak 1921’de Amerikalı mimar ve mühendis Ithiel Town, ahşap bir makas köprü tasarımı için patent başvurusunda bulunur ve bu tasarım, büyük boyutlu parçaların taşınmalarına gerek kalmadan, istenilen yerde köprü inşa edilmesine olanak sağlar.
19. yüzyılda ahşap makas köprülerin yerini çelik ve demirden yapılan köprüler alır. Bu tarihlerde; bu metallerin artık çok daha kolay işlenebilir hâle gelmesi, maliyetlerinin ucuzlamasına neden olur ve birçok farklı firmanın kendisine ait köprü tasarımları piyasaya sunulur.
Makas köprülerin sıklıkla kullanılmaya başlandığı dönem 19. yüzyıl başlarında ABD’de de olmuştur. Çünkü o tarihlerde Amerika’da raylı sistem taşımacılığı ivme kazanmış, ağır trenlerin uzun ve zorlu yolları güvenli bir şekilde aşabilmesi için bu köprü sistemi ile yollar birbirine bağlanmıştır.
Makas köprüler daha dengeli ve sağlamdır çünkü diğer köprü türlerine göre daha hafiftir. Bu denli avantajlara sahip olmasına rağmen yaygın olarak kullanılmamasının nedeni ise; pek çok destekleyici kiriş ile yapı sağlamlığı uygun bir şekilde sağlansa da makas köprülerindeki hayati öneme sahip kirişlerin sürekli bir bakım ve onarıma ihtiyaç duymasıdır. Bir makas köprüsü, malzemeleri verimli bir şekilde kullanıldığında ekonomiktir.
Dünyanın en uzun makaslı köprüsü, 3.7 km uzunluğunda olan ve Japonya’daki Kansai Uluslararası Havaalanı’nı Osaka’ya bağlayan köprüdür. Ancak çelik makaslı köprüler, uzun mesafeler için pek elverişli olmadığından günümüzde uzun mesafeler için asmalı köprüler daha çok tercih edilmektedir. Ayrıca ahşap tasarımıyla makaslı köprünün patentini alan Ithiel Town’un doğduğu yer olan Connecticut’ta inşa ettiği makaslı köprü halen ayaktadır.
2,117 okunma