KENDİNDEN ZIRHLI HAYVANLAR: KABUKLU CANLILAR
Yengeçten ıstakoza, midyeden kaplumbağaya kadar onlarca kabuklu hayvanla aynı dünyayı paylaşıyoruz. Bu hayvanlara “kabuklu” denmesinin sebebi üzerlerini kaplayan sert bir zırha sahip olmalarıdır. Koruyucu kalkanları kimi zaman onların evi, kimi zaman sığınağı olur ki özellikle vahşi dünyada bu zırha oldukça ihtiyaç duyarlar. Bu yazımızda farklı özellikleriyle kendinden zırhlı hayvanları listeliyor ve ilginç özelliklerini bir araya getiriyoruz.
Kabuklu deniz canlısı denince akla ilk gelenlerden biri yengeçlerdir. Büyüklüklerine göre pek çok yengeç çeşidi vardır; vücutları kalın bir kabukla kaplıdır. Rengi, yaşadığı ortamın rengine uygun olarak çeşitlenir. Beş çift ayağının dört çifti yürümek içindir; önde iki kıskacı bulunur bunlar da avlarını yakalamaya yarar. Kendi küçük olsa da kıskaçları çok kuvvetli olan yengeçler, suyun dibinde yan yan yürümesiyle nam salmıştır. Küçük çıkıntılarının ucunda gözleri bulunur ve gözleri de en az kıskaçları kadar güçlüdür; gittiği yönü görme konusunda diğer hayvanlardan çok daha iyidir. Bu arada yengeçlerin büyüdükçe kabuklarına sığamadıklarını biliyor muydunuz? Bir süre sonra kabuğu dar gelen yengeçler kabuk değiştirirler ve yaşamlarına yeni kabuklarında devam ederler.
Denizlerde yaşayan ve beyaz eti ile ünlü en önemli deniz canlılarından biri ıstakozlardır. Eklembacaklıların kabuklular sınıfına mensup olan ıstakozun sırtı kalın bir kabuk ile örtülüdür. Kıskaçları vardır ve bu kıskaçlar avlanmasını sağlar, çok uzak mesafeyi bile net olarak görme yetisine sahiptir. Istakozlar aynı zamanda kabuk değiştirebilen canlılardır. Kabukları oldukça sert olan ıstakoz, bir süre sonra daralan ve küçük gelen kabuk içerisine sıkışır ve kımıldayamaz hale gelir. Sıkıştıkça gerilir ve bir süre sonra strese girer. Kabuk değişimi tam da bu noktada gerçekleşir; kayaya vurarak kabuğundan sıyrılır ve yeni kabuğu hızlıca oluşmaya başlar. Bu döngü yaşam boyu devam eder.
Kabuklu canlılardan bir diğeri de midyedir. Denizlerde, kayalarda, gemi diplerinde yapışık olarak yaşamlarını sürdürürler. Dışı maviyi andıran bir tondadır, içi ise sedef parlaklığındadır. Yalnızca mide ve bağırsaktan oluşan küçük bir sindirim sistemine sahiptir. Yumurtayla ürerler ve özellikle yaz aylarında yumurta bırakırlar. Kabuklarında kas bulunur ve bu kaslar midyenin açılıp kapanmasını sağlar. Eğer midyenin kabukları kapalı durumdaysa canlıdır ancak açıksa ölmüş demektir.
Tespih böceği, nem seven bir kabuklu hayvandır. Vücudu, birbirine geçen halkalardan oluşur, kurşuni bir renge sahiptir. Oldukça küçük bir boyutta olan tespih böceği karanlık, nemli merdiven altlarında yaşamayı çok sever. Küf ve yiyecek artıklarıyla beslenen tespih böceğinin ilginç özelliklerinden biri, karşı taraftan bir tehlike sezdiğinde top haline gelmesidir. Ayaklarını hemen altına toplar ve tehlike geçene kadar top şeklini alır. Tespihin topları gibi yuvarlak olduğundan, adı tespih böceği olarak anılır.
Karidesin vücudu kalsiyum ve karbonattan oluşan bir kabukla kaplıdır aynı zamanda bu kabuk ilginç bir şekilde cam gibi saydam özelliktedir. 10 adet ayağı bulunan karidesin aynı zamanda karın yüzgeçleri vardır. Suda bu yüzgeçler yardımı ile yürürken, karada da bunlar yardımıyla sıçrayabilir. Hemen hemen bütün denizlerde karidesin varlığı söz konusudur.
En sevimli kabuklu hayvanlardan biri kaplumbağadır. Kaplumbağa olarak adlandırılan bazı büyük kara kaplumbağaları vardır ki bunlara tosbağa adı verilir. Tosbağalar oldukça ağır hareket eden ve kabuklarını koruma kalkanı olarak kullanan canlılardır. Yuvarlak şeklinde bir kabuğu vardır, bu kabuk düşmanlara karşı en etkili korunma yöntemidir. Deniz kaplumbağaları ise suda yaşarlar ve hızlı yüzerler; düz ve daha ince bir kabuk yapıları vardır bu sayede denizde rahatlıkla hareket edebilirler.
İlginç kabuklu hayvanlardan biri armadillodur. Ortalama 70-75 cm’e kadar uzayabilen armadillo, koku duyusu oldukça gelişmiş bir kabuklu hayvandır. Hem yemek ararken, hem düşmandan kaçarken koku alma duyularını oldukça etkili kullanır. Kilolu bir canlıdır aynı zamanda ağır hareket eder buna karşın iyi bir yüzücü olması şaşırtıcı özelliklerindendir. Zırh görünümünde sert bir kabuğa sahiptir, bu onu düşmanlardan ve darbelerden korur. En çok karınca yemeği sever bunun için pençelerini kullanarak toprağı kazar.
36,374 okunma