FARKLI MEVSİMLERİ FARKLI COĞRAFYALARDA GEÇİREN KUŞ TÜRLERİ
Afrika-Avrupa ve Afrika-Asya uzantısında göç eden türlerin mola ya da üreme noktası olan ülkemiz, kışı geçirmek üzere yola çıkanların da yazı geçirmek isteyen kuş türlerinin de giriş kapısı… Yazımızda yolu ülkemizden geçen başlıca göçmen kuş türlerini okuyabilirsiniz.
Uzun mesafeleri en az enerji harcayarak katetmek için kanat çırpmadan, süzülerek uçan leylekler bahar ve yaz aylarını Avrupa ve İskandinav ülkelerinde; kış aylarını da Afrika ve Uzak Doğu ülkelerinde geçirir. Türkiye’ye mart ayında Afrika’dan çıkıp Hatay’dan Anadolu’ya gelir; İstanbul ve Trakya üzerinden de Avrupa ve Balkanlar’a sürüler halinde göç eder. Leyleklerin göç ederken karadan uzaklaşmamasının nedeni ise uzun süre kanat çırpmadan uçmak için gereksinim duydukları sıcak hava termallerinin deniz üzerinde oluşmamasıdır.
Türkiye ve Avrupa’daki en küçük akbaba türü olan küçük akbabaların türü tehlike altında olsa da Avrupa’daki en büyük yaşam alanı ülkemiz topraklarıdır. Ankara’nın Beypazarı ve Kirmir Vadisi en önemli üreme ve beslenme alanıdır. Küçük akbabalar kışı Afrika’da geçirdikten sonra mart ayında üremek için binlerce kilometre mesafeyi katederek Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye gelir. İlkbahar ve yazı geçirdikleri bu bölgelerde üreyen akbabalar, büyüyen yavruları ile eylül ayı sonundan itibaren tekrar Afrika’ya gider. Tek eşli olan bu tür, üreme dönemi olan ilkbahar aylarında çift olarak göç eder ve yuvalarını uygun buldukları yüksek yerlere inşa eder.
Uzun bacaklı ve uzun boyunlu göçmen bir kuş olan turna, kabarık tüylere ve süslü bir görüntüye sahiptir. Türkülerimize ve masallarımıza da konu olan bu güzel kuşun yaşam alanı ise sazlık alanlardır. Turnalar kış aylarını geçirmek için temmuzdan ekime kadar Karadeniz’in kuzeyinden güneye, ilkbahar ve yaz aylarında ise güneyden kuzeye doğru göç eder. Sayıları 400’ü bulan gruplar halinde göç eden turnalar üremek için mart ayında tekrar kuzey bölgelere kanat çırpar. Üreme sezonu boyunca nehir ve göl çevresindeki ıslak çayırlarda ikamet eden turnaların ana göç yolu Kırım’dan başlayıp Orta Karadeniz semalarına doğru devam eder. Buradan da İç Anadolu üzerinden Doğu Akdeniz kıyılarına giden turnaların bir kısmı Akdeniz ve Kıbrıs üzerinden uçarak Mısır kıyılarına ulaşırken, diğer gruplar Adana ve Antakya ovaları üzerinden İsrail’e doğru iner, oradan Afrika’ya geçer.
Pelikangiller familyasından oldukça büyük bir tür olan ak pelikanlar her sene ilkbahar aylarında Afrika’dan Avrupa’ya göç eder. Kış aylarını sıcak iklime sahip Afrika’da geçirdikten sonra Hatay ve Adana ilinden ülkemize giriş yaparak Türkiye’nin batı bölgesinde kanat çırpmaya devam eden ak pelikanlar bu rota üzerinden Romanya’daki Tuna Nehri Deltası’na ulaşır. Her yıl 30 binden fazla ak pelikan göç ederken Bursa’nın Karacabey ilçesindeki Longoz Ormanları, Uluabat Gölü ve Balıkesir sınırlarındaki Manyas Kuş Cenneti’nde kalabalık gruplar halinde mola verir. Su yaşamına çok iyi uyum sağlayan bu türün kısa ve kuvvetli bacakları ile perdeli ayakları suyun içinden havalanmasına imkân tanır.
Dar ve uzun kanatlara sahip, küçük kafalı ve uzun kuyruklu yırtıcı bir tür olan arı şahini, çoğunlukla sulak alanlara sahip ormanlıklarda yaşar. Arı şahini diğer birçok göçmen kuş türünde olduğu gibi yaz aylarını geçirdiği Avrupa’nın birçok bölgesinden kışları geçirmek için Asya ve Afrika’daki tropikal iklimlere sahip bölgelere göç eder. İskandinavya, Rusya ve Avrupa’nın birçok yerinde görülebilen türün ana yaşam alanı ise Hazar Denizi’nden Tayland’a kadar uzanır. Türkiye’deki göç rotası ise ülkemizdeki ormanlık alana sahip hemen hemen tüm şehirleri kapsarken en sık görüldüğü ilimiz ise Hatay’dır. Arı şahinlerini nisan ile ekim ayları arasında ülkemiz semalarında göç ederken görmek mümkündür.
Orta boylu bir kartal türü olan küçük orman kartalı, İran’ın kuzeyi, Türkiye ve Doğu Avrupa kesimlerinde görülen bir türdür. Orta ve Doğu Avrupa üreme alanı olurken, Orta ve Güney Afrika’ya kışı geçirmek için göç eder. İlkbaharda Türkiye’den özellikle de İstanbul Boğazı’ndan sık sık geçer. Termal akımları kullanarak uzun uçuşlar yapan bu türün besinini küçük memeliler, amfibiler, sürüngenler, bazı böcekler ve avlayabileceği boyuttaki kuşlar oluşturduğu için yaşam alanları ve göç yolları diğer göçmen kuşlara nispeten daha geniş bir dağılım gösterir.
1,982 okunma