İngiltere’nin hepimizin bildiği “5 çayı” ritüeli, 1840 yılında Bedford Düşesi Anna tarafından geliştirilmiş… Kahvaltı ile akşam yemeği arasındaki açlığını bastırmak için çay yanında kurabiye atıştıran düşesin âdetine, önce arkadaşları sonra Kraliçe Victoria ortak olmuş. Zamanla burjuva sınıfına da sirayet eden adet bir süre sonra ülkenin geleneği haline gelmiş.

Hindistan’ın güney bölgelerindeki yerli halk için, chaiwala isimli sokak satıcılarından çay alarak içmek en sevilen ritüellerden biri. Bu çaycılarda, genellikle siyah çayın süt, şeker, kakule, rezene ve karanfil gibi baharatların karıştırılmasıyla yapılan Hint çayı satılıyor. Geniş pirinç bir kapta kaynatılan çay, daha sonra kilden yapılmış çaydanlıklara dökülüyor ve cam bardaklarda servis ediliyor.

Dünyanın en ilginç çay ritüeline sahip ülke ise Moğolistan olsa gerek. Çaya şeker yerine tuz, hatta un ve yağ ekleyen Moğol halkı, çayın yanında kurutulmuş kuzu eti tüketmeyi de âdet haline getirmiş. Moğol çayının önce büyük tencerelerde karıştırılıp kaynatıldığını, daha sonra çaydanlıklara alınıp servis edildiğini de ekleyelim.

Şekerle kaynatılmış yeşil çayı, taze nane yaprakları ekleyerek servis etmek Fas’ta en bilinen uygulamalardan biri. Herkes bilir ki bu ülkede nane çayı demek Fas çayı demektir. Faslılar da tıpkı Türklerde olduğu gibi misafir ağırlarken çay ikramına büyük önem verirler. Fakat orada çay yapımı ve servisiyle bilhassa erkekler ilgileniyor.

MÖ 2737 yılında, “camellia sinensis” ağacı yapraklarının, altında kaynatılan suya dökülüp tat vermesi ve bu durumu Çin İmparatoru Shen Nung’un fark etmesiyle başlayan çay yolculuğunda Çin’in önemi büyük. Çay ritüellerinde en renkli detaylara da doğal olarak Çinliler sahip. Onlardan biri çayı geniş ağızlı fincanlarda içmeleri… Çünkü Çinliler çaydan tat almak kadar görüntüsünü izlemeyi de önemsiyor.

Japonlarda çay seremonisine sadou-chadou ya da chanoyu deniyor. Peki, Japonya’da, evlerin bahçesinde “hoshoan” isminde sadece çay seremonisi için kullanılan ve tek odadan ibaret ayrı bir ev olduğunu biliyor muydunuz? Bu odalarda çay ikramından o çayın nasıl içileceğine kadar her şey hem ev sahibi hem de misafir açısından detaylarıyla belirlenmiş. Hatta çocuklara bunun için okullarda eğitim dâhi veriliyor.

Batı Afrika ülkesi Senegal’de ataayı çayı ile yapılan ritüel, sosyalleşmenin en önemli araçlarından biri olarak görülüyor. Ataaya, yeşil ya da siyah çayın, su, nane ve bolca şekerle karıştırılması ile yapılıyor. En önemli özelliği ise bol köpüklü olması. Bol köpüklü olabilmesi için de çinko demliklerde demlenen çayın, bardaklara oldukça yüksekten dökülmesi gerekiyor.