DOĞANIN GİZEMLİ SANATI: FARKLI ÜLKELERDEKİ ÜNLÜ PERİBACALARI
Dünyanın farklı bölgelerinde göz kamaştırıcı güzellikleriyle dikkat çeken peribacaları, doğanın zamana meydan okuyan muazzam eserleridir. Oluşumları, milyonlarca yıl süren doğal süreçlerin bir ürünüdür. Lav, kumtaşı, kil ve diğer çeşitli kayaların rüzgâr ve su tarafından zamanla aşındırılması sonucunda ortaya çıkan bu heykelsi kayaçlar, benzersiz ve etkileyici bir manzara oluşturur. Bir dönem yer altı şehirleri olarak kullanılan bazı peribacaları, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Her biri kendine özgü nitelikleri ve manzarası ile doğanın ne kadar muazzam olduğunu hatırlatan, dünyanın dört bir yanındaki peribacalarını listeledik.
Sırbistan’ın güneyinde yer alan Radan Dağı’ndaki Davolja Varos’ta, 202 adet peribacası bulunuyor. 2 ile 15 metre arasında değişen yüksekliklere sahip olan bu peribacaları, milyonlarca yıl önce yoğun volkanik aktiviteler sonucu toprakta meydana gelen erozyonlarla bugünkü şeklini almıştır. Davolja Varos peribacaları, dünya üzerinde eşine az rastlanır doğal oluşumlardır. Bölgedeki kayaçlar, sıra dışı toprak figürleri ve yüksek mineral içeriğine sahip son derece asidik iki kaynak suyu ile dikkat çeker. Yerel efsanelere göre, bu kayaçlar bir zamanlar bir araya gelip dans eden insanları temsil eder. Ayrıca, Orta Çağ döneminde Sırbistan Krallığı’na ait maden kuyularının bulunduğu bölgede, bir yerleşim yeri kalıntıları ve eski bir kilise de yer almaktadır.
ABD’nin Utah eyaletinde bulunan Bryce Kanyonu Ulusal Parkı’ndaki peribacaları, rüzgâr, su ve buzun aşındırması sonucu oluşmuştur. Tarihi, 800 yıl önce Paiute Kızılderilileri’nin bölgeyi keşfetmesine kadar uzanan bu kanyondaki turuncu, kırmızı ve beyaz renkli konik oluşumlar, 145 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. 1923’te ulusal anıt olarak ilan edilen Bryce Kanyonu’da, peribacalarının yanı sıra 144 milyon yıl öncesine ait antik kaya oluşumları da bulunmaktadır.
Bir zamanlar yemyeşil, tropikal bir orman ve bir iç deniz olan New Mexico Bisti Çorak Arazisi, bugün 70 milyon önceki halinden oldukça farklı bir manzaraya sahip. Bisti Badlands’taki kaya oluşumları, iki önemli olay hakkında bilgi verir: İlki, New Mexico’daki denizin son kez çekilmesiyle bu alanın çorak bir araziye dönüşmesi, ikincisi ise 252 ila 66 milyon yıl öncesine kadar uzanan Mezozoik dönemin sonunda dinozorların yok olmasıdır. Bu bölgede bulunan birçok fosil, dinozorlar çağının sonlanıp memeliler çağına geçişin izlerini görmemize olanak tanır. Bir zamanlar Kuzey Amerika’yı iki kara parçasına ayıran dar bir deniz şeridi olan bu çorak arazi, günümüzde heykellere benzeyen kaya oluşumlarıyla doludur. Bisti’deki peribacaları, alışageldiğimiz kumtaşı manzarasından oldukça farklıdır.
Tayvan’ın kuzey kıyısındaki Yehliu Jeoparkı, Taipei şehrinde yer alan ünlü bir jeolojik bölgedir. Yaklaşık 1 milyon 700 bin metrekarelik alanı kaplayan bu jeopark, milyonlarca yıl süren doğal süreçlerle şekillenmiş eşsiz kaya oluşumlarıyla popüler bir turizm merkezi haline gelmiştir. Parktaki peribacalarının en dikkat çeken özelliği, her birinin insan portresini andıran heykellere benzemesidir. Parkın ikonik simgelerinden biri olan ‘Kraliçe Başı’ kayası, bir kraliçe profilini andırırken; ‘Peri Ayakkabısı’, ‘Zencefil Kayaları’ ve ‘Mum Kayaları’ da parktaki en ünlü kaya oluşumlarındandır.
Çin’in güneybatısında yer alan Yunnan eyaletindeki Yuanmou Toprak Ormanı, bir ila iki milyon yıl önce tortul kayaçların, akarsu ve toprak erozyonu gibi jeolojik hareketlerle aşınması sonucunda oluşmuştur. En yükseği yaklaşık 40 metreye ulaşan alanda, insana ya da çeşitli hayvan ve kuş türlerine benzeyen çok sayıda konik toprak sütun bulunmaktadır. Yerel halkın “yerdeki ormanlar” olarak adlandırdığı bu peribacaları, Yunnan’ın ünlü “Dört Ormanı”ndan (Toprak Ormanı, Kum Ormanı, Taş Ormanı ve Tropikal Yağmur Ormanı) biridir. Yuanmou Toprak Ormanı, 50 kilometrekarelik bir alan üzerinde yer almakta; ayrıca içerisinde kılıç dişli filler, Çin gergedanları ve kılıç dişli kaplanlar gibi antik hayvanların fosilleri de bulunmaktadır.
Dünyanın en ünlü peribacalarından biri olan Kapadokya’daki “Peribacaları Milli Parkı”, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların, milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla meydana gelmiştir. Geçmişte bölgede yaşayan halk ve keşişler tarafından ev olarak kullanılan milli parkta birçok yer altı şehri bulunmaktadır. Bölgeye özgü tüflü yumuşak kayalar, yerin altına doğru genişleyen labirentler şeklinde oyularak bu yer altı şehirleri inşa edilmiştir. Bu yerleşimlerin hangi tarihte yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte, sabit barınaklar değil, tehlike anında kullanılacak sığınaklar olarak oluşturuldukları düşünülmektedir.
623 okunma