ORTA ASYA’NIN GÖRKEMLİ MİMARİSİNDEN ÖRNEKLER
Orta Asya, Afganistan, Pakistan, İran, Çin hatta Rusya gibi ülkelerin de bir bölümünü kapsayan, fakat Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan gibi ülkelerden sebep kulaklarımızda daha ziyade Türk halklarının yaşadığı bölge olarak tınlayan büyük bir coğrafyadır. Bu coğrafyada inşa edilmiş sayısız mimari eserden bazılarını sayfamıza taşıyoruz.
Registan Meydanı, mimari bir yapının değil ama üç ayrı medresenin bir arada bulunduğu önemli bir adresin adı. Özbekistan’ın Semerkant kentinde bulunan meydanda, 15. yüzyılda yapılmış Uluğ Bey Medresesi, 17. yüzyılda inşa edilen Şir-Dor Medresesi ve aynı yüzyıl ürünü Tillâ-Kârî Medresesi yer almakta.
Özbekistan’ın batısında yer alan Hive’deki Kalta Minare, dilimizdeki adıyla Kısa Minare, yukarı doğru daralan silindirik yapısıyla muhteşem bir eser. Minarenin içinde olduğu alan, büyük bir kale içindeki eski şehri oluşturuyor ve mimarisiyle büyüleyen bu müze şehir 1990’dan beri Dünya Mirası Listesi’nde yer almakta.
Yine Özbekistan’da ama bu sefer Buhara’da bulunan Ark Kalesi, diğer adıyla Buhara’nın Gemisi, çevresi 790 metre civarında olan, duvarlarının yüksekliği 16 ile 20 metre arasında değişen devasa bir kale. Bu yapı tarihte, İbni Sina’dan Ömer Hayyam’a ve Firdevsi’ye kadar önemli kişilerin ayak bastığı bir mekân olmuş.
Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te yer alan, taç kapılı, dikdörtgen avlulu ve iki katlı olarak inşa edilen Kukeldaş Medresesi, özellikle cephe kısmındaki detaylarla dikkat çeken bir mimari eserdir. 1570 yılında inşa edilen yapı bir dönem müzeye çevrilmişse de günümüzde medrese olarak işlev görmektedir.
Karakol Katedrali, diğer ismiyle Kutsal Ruh Ortodoks Kilisesi, Kırgızistan’da, Issık Gölü’nün doğu tarafında yer alan Karakol kentinde bulunuyor. Ahşap mimarisi ve renkli çatı dekoruyla dikkat çeken yapı, 1800’lerin ikinci yarısında yapılmış. Zaman içinde müze, okul, spor salonu gibi işlevler gören eser günümüzde kilise olarak hizmet veriyor.
Türkmenbaşı Ruhi Camii, Türkmenistan’ın başkenti Aşgabat’ta bir köy olan Kıpçak’ta yer alır. Orta Asya’nın en büyük kubbesine sahip olan cami 2004 yılında ibadete açıldı. Türkmenistan’ın bağımsızlığının ilan edildiği 1991 yılına atfen, dört minaresi de 91 metre yüksekliğinde inşa edilmiş. Geneli beyaz mermerden yapılan eser, mimarisiyle öne çıkmakta.
Burana Kulesi, Kırgızistan’da, Bişkek ile Issık Gölü arasındaki tarihi şehir Balasagun’da yer almakta. İpek Yolu güzergâhında bulunan bu özgün yapı, Karahanlılar tarafından minare ve gözetleme kulesi olarak kullanılmış. 15. yüzyılda yaşanan bir deprem nedeniyle, uzunluğu 45 metreden 25 metreye inen Burana Kulesi, üzerindeki işleme detaylarıyla dikkat çekiyor.
9,287 okunma
