10 Madde İle İnsanlık Tarihine Değer Katan Kadınlarımız
Kültür ve Yaşam, Türkiye çapında ilklere imza atmış ya da çalışmaları dünya çapında ilgi görmüş kadınlarımızla değer kazanıyor. Kimi bir kadın olarak ülkemizdeki ilk doktor, kimi ilk anchorman, kimi ilk arkeolog ya da ilk kimyager ama istisnasız hepsi insanlık tarihine artı değer katmış kadınlar… İsmini duyurmayı başaranlar kadar hiç haberdar olamadıklarımız da var biliyoruz ve hepsine şükran duyarak hazırladığımız listemizi huzurlarınıza getiriyoruz.
Türkiye televizyonlarında ilk canlı yayını o gerçekleştirdi, ilk kez açık havada o haber okudu, ilk röportajı o yaptı. Jülide Gülizar, televizyonlarımızın tek kanallı olduğu dönemlerde sadece spiker olarak değil geliştirdiği yenilikçi programlarla da ekranlardan evlerimize konuk olurdu. 1929-2011 yılları arasında geçen yaşamında TRT’de 30 yıl çalıştıktan sonra kitaplar yazıp dersler vererek tecrübelerini yeni nesil iletişimcilere aktarmaya devam etmişti.
Türkiye’nin ilk kadın kimyageri Remziye Hisar Sorbonne Üniversitesi’nde eğitim aldığı yıllardan şöyle söz eder: “Esas amacım hep kimya okumak oldu. Bu amaç hiçbir zaman zaafa uğramadı. Sorbonne’da o yıllarda tanınmış hocalar vardı. Lengevin gibi, Madam Curie gibi. Onların derslerini izlemek, onları tanımış olmak bana çektiğim bütün zahmetleri unutturuyordu.”
Aya ayak basan ilk kişi Neil Armstrong’tu evet ama bu uçuşlar konusunda önemli araştırmalar yapan ve 1969 Apollo Başarı Ödülü’nü alan kişi de bir Türk kadınıydı. Dilhan Eryurt, NASA’da görev alan ilk bilim kadınımızdı. Güneş ve yıldızların evrimi konusunda bilime yaptığı katkılar onu tüm dünyada ayrıcalıklı bir konuma yerleştirdi.
1923-2002 yılları arasında yaşamış, dünyaca tanınan bir zoologtu Semahat Geldiay. 1957 yılında yazdığı iki makale ile dikkatleri çekmiş, ardından eğitimine ABD’de devam etmişti. Böcek endokrinolojisi (iç salgı bilimi) üzerine yaptığı önemli buluşlar insan beyninin fizyolojisine ışık tuttu.
Fahrelnisa Zeid Türkiye’nin ilk kadın ressamlarındandı. Kral 1. Faysal’ın kardeşi ve Irak büyükelçisi olan Emir Zeid’le yaptığı evlilik nedeniyle hayatının büyük bölümünü Avrupa ülkelerinde geçirdi ve Amman’da hayatını kaybetti. Bu süre içinde İstanbul, Paris, Londra, New York, Brüksel başta olmak üzere dünyanın büyük şehirlerinde sergiler açtı ve sanat dünyası eserlerine büyük ilgi gösterdi. Bugün dünyanın pek çok yerinde imzasını taşıyan tablolara rastlamanız mümkün.
Günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi’nde öğretim üyesi olan Burcu Özsoy Antarktika’daki kadın araştırmacımız. İklim değişimlerinin Antarktika başta olmak üzere Kuzey Kutup bölgesindeki zamansal etkilerini ortaya koyma amacıyla yola çıktı ve ülkemiz adına yaptığı çalışmalarla tarihi yazmaya devam ediyor.
Hitit dilinin çözülmesini sağlayan isimlerden biri şüphesiz ki arkeolog Halet Çambel’dir. Bu konuda “Hitit hiyerogliflerinin çözüldüğü yer” olarak tanımlanan Kartepe’de yaptığı kazılar büyük önem taşır. Yarım yüzyıla yayılan arkeolojik çalışmaları dünya çapında saygı gören Halet Çambel aynı zamanda farklı bir alanda da ülkemizdeki ilklerdendir: Büyük arkeolog eskrim dalında olimpiyat oyunlarına katılan ilk Türk kadın sporcudur!
Ülkemizin ilk kadın tıp doktoru ve ilk tıp eğitimi veren kadını Safiye Ali’dir. 1894-1952 yılları arasında yaşayan bilim insanı özellikle anne-çocuk sağlığı üzerine yaptığı çalışmalarla anılır. Safiye Ali, muayenehane doktorluğu yaptığı dönemde de İstanbul’da muayenehanesi olan ilk ve tek kadın doktordu.
Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu Jale İnan’dır. Antalya’nın antik kentleri Side ve Perge’de yaptığı kazılarda gün yüzüne çıkardığı buluntular Side müzesinin kurulmasına ve Antalya müzesinin genişletilmesine sebep olmuştur.
Çağımızın bilim insanlarından Berna Sözen Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi… Cambridge Üniversitesi’nde 17 kişilik bir ekibin embriyo çalışmalarının baş araştırmacısı ve ekipteki tek Türk kadını. Berna Sözen ve ekibinin bu çalışması “Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)’nün 2018 yılında yayınladığı dergide “Çığır açan 10 çalışma” arasına girdi.
1,907 okunma