Antik Mısır’da tıbbın temellerini atan İmhotep, tarihte bilinen ilk hekimlerden biri olarak kabul edilir. Hastalıkları büyü ya da doğaüstü nedenlerle değil, doğal sebeplerle açıklayan ilk hekimlerden biri olan İmhotep, bu yaklaşımı Hipokrat’tan yaklaşık 2000 yıl önce benimsemiştir. Ona atfedilen ve MÖ. 1600’lere tarihlenen Edwin Smith Papirüsü, Mısır tıbbına dair en eski belgelerden biridir. Bu metin, beyin cerrahisi dâhil 48 farklı travma vakasını içeren sistematik bir tıbbi kayıttır. Antik Mısırlılar İmhotep’i “iyileştirici” olarak anmış ve Yunanlılar onu Yunan mitolojisindeki sağlık ve tıp tanrısı Asklepios ile eşleştirmiştir.

Hipokrat (MÖ. 460-370), Antik Yunan’da tıbbın kurucusu olarak kabul edilen ve modern tıbbın temel ilkelerini belirleyen en önemli isimlerden biridir. Tıbbı belirli bir çerçeveye oturtarak sistematik bir bilim dalına dönüştürmüştür. Hastalıkları gözlem, deneyim ve mantık çerçevesinde değerlendirerek hekimleri, hastalara bireysel ve bütüncül bir yaklaşım sergilemeye teşvik etmiştir. Bilimsel yaklaşımı ve etik kuralları, yüzyıllar boyunca tıp dünyasını şekillendirmiştir. Hipokrat hastalıkları akut, kronik, salgın ve endemik olarak sınıflandırmıştır. Günümüzde tıp etiğinin temel taşlarından biri olan “Hipokrat Yemini”, hekimlerin ahlaki ve etik sorumluluklarını belirleyen ilk belgelerden biridir ve onun sistemiyle şekillenmiştir.

Batı dünyasında “Avicenna” olarak bilinen İbn-i Sînâ, Orta Çağ İslam dünyasının en büyük bilim insanlarından biridir. En önemli tıp eseri olan “el-Kânûn fi’t-Tıbb” (Tıbbın Kanunu), 17. yüzyıla kadar Avrupa ve İslam dünyasında temel tıp kaynağı olarak okutulmuştur. Beş ciltten oluşan bu eser; hastalıkların teşhisi, tedavi yöntemleri, eczacılık, anatomi ve cerrahi gibi konularda kapsamlı bilgiler içerir. İbn-i Sînâ tüberküloz, cüzzam ve bazı ateşli hastalıkların bulaşıcı olduğunu belirleyen ilk hekimlerden biridir. Hastalıkların su ve hava yoluyla yayılabileceğini öngörmüş ve karantina uygulamasını önermiştir. Hastalıkları klinik gözlem ve deneyler yoluyla inceleyerek modern tıbbın temellerini atmıştır. Ayrıca ruh ve beden sağlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk hekimlerden biri olarak depresyon, anksiyete ve diğer psikolojik rahatsızlıkların fiziksel sağlığı etkileyebileceğini öne sürmüştür. Göz hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları ve kadın hastalıkları üzerine kapsamlı çalışmalar yapmış; hekimlerin hastalarına şefkatle yaklaşması, tıbbi bilgilerini sürekli geliştirmesi ve doğru teşhis koymak için detaylı gözlem yapması gerektiğini vurgulamıştır.

Batı dünyasında “Rhazes” olarak bilinen İranlı hekim Ebû Bekir er-Râzî, deneysel tıp, eczacılık, çocuk hastalıkları, oftalmoloji (göz hastalıkları), psikiyatri ve cerrahi gibi alanlarda tıp bilimine önemli katkılar yapmıştır. Gözlem ve deneyleri tıbbi uygulamalara entegre eden ilk hekimlerden biri olan Râzî, çiçek hastalığı ve kızamık arasındaki farkı açıklayan ilk bilim insanıdır. “el-Cüderî ve’l-ḥasbe” adlı kitabı, uzun yıllar Avrupa’da temel bir tıbbi kaynak olarak kullanılmıştır. Bağdat’taki büyük bir hastanenin başhekimi olarak, hastanelerin modern anlamda yönetilmesi için sistemler geliştirmiştir. Hastaların kayıt altına alınması, farklı bölümlere ayrılması ve tedavi süreçlerinin sistematik hâle getirilmesi gibi uygulamalar onun sayesinde yaygınlaşmıştır. Hipokrat ve İbn-i Sînâ gibi, Râzî de tıp etiğine büyük önem vermiştir. Hastaların yaşam kalitesini artırmak için hekimlerin sorumluluklarını anlattığı eserler yazmıştır.

Tıp tarihinde önemli bir yere sahip olan Arap bilim insanı İbnü’n-Nefîs, küçük kan dolaşımını keşfeden hekimdir. Bu keşif, daha önce kabul edilen Bergamalı hekim Galen’in yanlış dolaşım teorisini çürütmüş ve modern fizyolojinin temelini atmıştır. Kalbin sağ ve sol ventriküllerinin (karıncıklarının) işlevlerini detaylı şekilde açıklayan İbnü’n-Nefîs, ayrıca koroner arterlerin (kalbin kendi damarlarının) kalbi beslediğini belirtmiştir. İbn-i Sînâ’nın ünlü “el-Kânûn fi’t-Tıbb” eserini ele alarak bazı hataları düzeltmiş ve yeni keşifler eklemiştir. “Şerh el-Kânûn” adlı çalışmasında anatomik ve fizyolojik gözlemlerini detaylı bir şekilde açıklamıştır. Göz hastalıkları ve sinir sistemi üzerine de çalışmalar yapan İbnü’n-Nefîs, Avrupa’da 17. yüzyılda William Harvey’in dolaşım sistemini tam olarak açıklamasından yaklaşık 400 yıl önce akciğer dolaşımını keşfetmiştir. Onun tıbbi çalışmaları, modern fizyoloji ve anatominin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır.

Andreas Vesalius, modern anatominin kurucusu olarak kabul edilen ve 16. yüzyılın en önemli bilim insanlarından biridir. İnsan anatomisini bilimsel gözlem ve deneylerle açıklayan ilk kişilerden biri olmuştur. 1543 yılında yayımladığı “De Humani Corporis Fabrica” (İnsan Vücudunun Yapısı Üzerine) adlı eseri, modern anatominin temellerini atan en önemli kitaplardan biri kabul edilir. Detaylı insan vücudu çizimleriyle bilim dünyasında büyük bir etki bırakmıştır. Vesalius’tan önce, tıp eğitiminde insan yerine maymun ve domuz gibi hayvanların kadavraları incelendiği için yanlış anatomik bilgiler yayılmıştı. Kemik ve kas sisteminin yapısını detaylı bir şekilde açıklayan Vesalius, derslerde bizzat kadavra incelemeleri yaparak tıp eğitimini reforme etmiş ve uygulamalı anatomi çalışmalarını başlatmıştır.

Edward Jenner, modern aşılama yöntemlerinin temelini atan ve tıp tarihinde çığır açan İngiliz bir cerrahtır. Fransız mikrobiyolog Louis Pasteur’ün çocuk felci aşısını geliştirmesinden yaklaşık bir asır önce, aşılama biliminin temellerini atmıştır. 1796 yılında, çiçek hastalığına karşı geliştirdiği aşı, tıp tarihindeki ilk etkili aşılardan biri olarak kabul edilmiş ve immünolojinin (aşılama biliminin) temel taşlarından biri olmuştur. Onun keşfi sayesinde milyonlarca insan çiçek hastalığından kurtulmuş ve aşılama biliminin ilerlemesi, birçok bulaşıcı hastalığın önlenmesine büyük katkı sağlamıştır. Günümüzde aşıların hastalıklarla mücadelede ne kadar kritik olduğu düşünüldüğünde, Jenner’ın tıp tarihindeki önemi daha da iyi anlaşılmaktadır.

Florence Nightingale, hemşirelik mesleğini bilimsel bir temele oturtan, hijyen ve enfeksiyon kontrolü alanında çığır açan ve hemşirelik eğitiminde etik değerlerin önemini vurgulayan bir öncüdür. Modern sağlık sisteminin temellerini atmış, hastanelerin yapılandırılması ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi konusunda büyük katkılar sağlamıştır. Nightingale, kadınların tıp ve sağlık hizmetlerinde daha fazla yer almasını sağlayarak, hemşirelik mesleğini kadınlar için bir kariyer yoluna dönüştürmüştür. Kadınların sağlık alanındaki rollerini genişleterek, onların yalnızca yardımcı personel değil, bağımsız birer sağlık profesyoneli olarak kabul edilmelerini sağlamıştır. Onun tıp ve sağlık alanındaki mirası, günümüzde dünya çapında sayısız hemşireyi, sağlık profesyonelini ve sağlık politikalarını etkilemeye devam etmektedir.

İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, tıbba en büyük katkısını, ilk antibiyotik olan penisilini keşfederek yapmıştır. 1928 yılında, laboratuvarında tesadüfen “Penicillium notatum” küf mantarının bakteriyel büyümeyi engellediğini fark eden Fleming, bu keşfiyle bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde çığır açmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında, iki meslektaşı ile penisilinin üretim süreçlerini geliştirip verimliliğini artırmış, böylece antibiyotik tedavisinin dünya çapında yaygınlaşmasını sağlamıştır. Fleming 1945 yılında, Avustralyalı eczacı ve patolog Howard Florey ve Alman asıllı İngiliz biyokimyacı Ernst Boris Chain ile birlikte, penisilin üzerine yaptığı araştırmalarla Nobel Tıp Ödülü’ne layık görülmüştür.