İmzanın Osmanlı Dönemindeki Versiyonu: Tuğralar
Osmanlı padişahlarının imza yerine kullandıkları, içinde ismi yer alacak şekilde hat sanatı ile yazılan sembollere “tuğra” deniyor. Osmanlı zamanında fermanlar, resmi belgeler ve paralar padişahlara ait bu tuğralarla mühürlenir, pek çok yerde de hanedan arması olarak kullanılırdı. Bugüne kadar Sultan Osman Gazi’ye ait bir tuğra bulunamadığından günümüze 35 padişah tuğrası ulaşmıştır. Bu birbirinden farklı ve yüksek bir estetik anlayışla tasarlanmış tuğraları 8 maddede huzurlarınıza getiriyoruz.
Tuğranın hepsi farklı ifade edilen bölümleri vardır. En altta metnin yazdığı “kürsü” ya da “sere” kısmı, sol tarafta içi içe geçmiş iki kavisten oluşan ve yumurta anlamına gelen “beyze” kısmı, beyzelerin devamında sağa doğru uzanan “hançere” de denilen “kollar” kısmı ve tuğranın üstünde, yukarıya doğru çekilen ve kimi zaman “elif” harfini andıran “tuğlar” kısmı…
Mustafa han bin Abdulhamid el-muzaffer daima
İlk tuğra örneklerinde padişah ile babasının isimleri yer alırken daha sonraki dönemlerde “han” ibaresi ile unvanları ve daima muzaffer olmalarını dileyen bir dua ibaresi olarak “el-daima muzaffer” yazısı ilave edilmiştir. Örneğin yukarıdaki tuğra görselinde, “Mustafa han bin Abdulhamid el-muzaffer daima” yani “Daima muzaffer Abdülhamit oğlu Mustafa Han” yazmaktadır.
Selim han bin Mustafa el-muzaffer daima
Padişahın tuğrası kendisi tarafından değil yetkilendirilmiş “tuğrakeş”ler tarafından yazılırdı ve kullanılacağı belgenin mutlaka baş kısmına yerleştirilirdi.
Orhan bin Osman
Osmanlı döneminde ilk tuğra 1324 tarihli ve Orhan Gazi’ye aittir. Sonraki tuğralar bu ilk tuğra üzerinden geliştirilmiş ve giderek hat sanatının bütün görkemiyle sergilendiği sanatsal bir alana dönüşmüştür.
Mehmed bin Murad han muzaffer daima
Bir padişahın tuğra tasarımı onaydan geçtiyse padişah o tuğrayı saltanatı boyunca kullanırdı. Zaman zaman farklı tuğrakeşler tarafından yazılsa da tasarımı aynı kalırdı.
Mahmud han bin Abdulhamid el-muzaffer daima
Tarihi bir belgenin üstündeki tuğra o belgenin hangi döneme ait olduğu ile bilgi de veren önemli bir kaynaktır.
Süleyman Sah bin Selim Sah han el-muzaffer daima
Günümüzde en çok bilinen ve tuğra denildiğinde akla gelen tasarım Kanuni Sultan Süleyman’ın kullandığı tuğradır.
Abdulhamid han bin Abdulmecid el-muzaffer daima
II. Abdülhamit’e ait tuğra ise ünlü hattatlarca “Tuğraların Padişahı” olarak nitelenecek kadar mükemmel bulunmaktadır.
14,371 okunma