Topraklarımızdaki en eski deniz feneri MÖ 7. yüzyılda Kumkale’de yapılmış, yani Çanakkale’de… Osmanlı Devleti de deniz fenerlerine büyük önem vermiş ve üç kıtadaki hâkimiyeti süresince kıyılarına 200’ün üzerinde fener yaptırmış, günümüzde ise ülkemizde 400’e yakın deniz feneri bulunuyor. Fotoğrafta gördüğünüz Gelidonya Feneri en yüksek mevkide bulunanlardan bir tanesi. Likya dilinde “kırlangıç” anlamına gelen fener Antalya’da, Adrasan’a 8 km. mesafede bulunuyor. 1934 yılında inşa edilen Gelidonya’nın en büyük özelliği muhteşem bir manzaraya bakıyor olması…

St. Joseph North Pier Deniz Feneri 19. yüzyıl ortalarında inşa edilmiş. ABD’nin kuzeyindeki Michigan Gölü’nün üstünde, St. Joseph Nehri’nin girişinde yer alıyor. Amerika’ya ait posta pullarında kendine yer bulan fenerin gölün buz tuttuğu dönemlerde yansıyan görüntüsü de fazlasıyla görülmeye değer. Bu arada, 2005 yılında hizmet dışı kalan yapıyı korumak için bir komite kurulduğu ve bağışlarla yapılan restorasyon çalışmalarının 2016 yılında tamamlandığı bilgisini de ekleyelim.

Denizcileri ile ünlü Portekiz ülkesinden bir fener… Porto ya da Felgueiras adıyla bilinen deniz feneri, Atlas Okyanusu’na dökülen Douro Nehri’nin ağzında yer alıyor. Okyanusa bu kadar yakın olan fenerin fotoğraflara sık sık yansıyan görüntüsü genellikle büyük dalgalar arasında kaldığı zamanlar oluyor. Ama siz bu yalnız görüntüsüne bakmayın, fenere 2.5 km. mesafedeki şehir parkı oldukça hareketli ve parktan fenere kadar olan yol bisiklet sürmek isteyenlerin öncelikli tercihi.

Tarihten bu yana deniz fenerlerinin yapı malzemeleri bulunduğu yere, yapıldığı döneme, kullanılan teknolojiye göre değişiklik göstermiş. Örneğin Antik çağda taştan inşa edilen fenerler sonraki dönemlerde ahşap, tuğla, dökme demir, betonarme ile yapılır olmuş. ABD’nde Annisquam Nehri üstünde yer alan aynı isimli fener de ahşap fenerlere bir örnek… İçi dökme demir olan bu fenerin bekçisinin kaldığı ev ile arasında gizli bir geçit olduğu biliniyor. Ayrıca Annisquam Deniz Feneri Meg Ryan’ın rol aldığı The Women isimli bir filmde de kendisine yer bulabilmiş ünlü bir fener…

Yazının başında fenerlerin birçok farklı sınıflandırmaya tabi olduğunu söylemiştik, bunlardan biri de bulundukları yere göre yapılan tasnifler… Kıyı fenerleri, anakara fenerleri, dalgakıran fenerleri, kayalık fenerleri gibi. Mykines’te bulunan deniz feneri de bir ada feneri ve İngiltere’nin 200 km. kuzeybatısındaki Faroe Adaları’ndan Mykineshólmur’da yer alıyor, yani bir ada feneri. 1909 yılında inşa edilen fener gemilere yol göstermek ve rüzgârın durumunu ölçmekle görevli.

En güzel deniz feneri fotoğraflarından birini de Avrupa’da denizde bir kaya üstüne inşa edilmiş tek fener olan Tourlitis veriyor. Yunan Adaları’ndan Andros’da yer alan fener neredeyse 130 yıllık… 1897 yılında inşa edilen ve 7 metre yüksekliğinde olan Tourlitis’in önemli özelliklerinden bir diğeri de sürekli gözetim gerektirmeyen bir teknoloji ile yani otomatik olarak yönetiliyor olması. İkinci Dünya Savaşı sırasında büyük hasar alan ve 1950 yılında kalıntıları üzerine inşa edilen yapı 1994 yılında bir ailenin bağışı ile aslına birebir uygun olarak sil baştan yapılmış.

Japonya’nın en büyük deniz feneri olan Cape Ashizuri ise Büyük Okyanus’u Uzakdoğu kıyılarından selamlayan bir fener… Shikoku Adası’nda, kamelyaların bolluğu ile bilinen Ashizuri burnunda yer alıyor. Çevresindeki muhteşem doğa ile çok sayıda turist çeken 18 metre yüksekliğindeki fenerin çok uzaklarda olmasına rağmen yalnız olduğunu söyleyemeyiz. Bu turistlerin büyük kısmı deniz fenerinin yakınlarındaki Tatsukushi ve Minokoshi kıyılarında cam tabanlı tekne turları ile mercan resifleri ve tropikal balıkları görmek için geliyor.

Kermorvan Deniz Feneri 1800’lerin ortalarında inşa edilmiş. Fotoğraflara fantastik bir dünyanın içindeymiş gibi yansıyan fener aslında Le Conquet isimli bir Fransa kasabasında yer alıyor. Le Conquet limanının kuzey tarafındaki fener kare biçiminde ve 66 metre yüksekliğinde. Beyaz taştan yapılmış bu fenerin bekçisinin yakınlardaki başka bir fenerde yaşadığı biliniyor ve zemin katı görmek isteyen ziyaretçilere açık durumda.