Mihrimah Sultan 1522 yılında Topkapı Sarayı’nda doğmuş, çocukluğundan itibaren iyi eğitim almıştır. Sultan Süleyman’ın kızını çok sevdiği ve yetiştirilmesinde büyük emek sarf ettiği söylenir. Hatta Mihrimah Sultan’ın savaş meydanlarında babasına yardımcı olduğu da bilinmektedir.

Mihrimah Sultan’ın yaşı ilerlediğinde evlilik için de iki aday gündeme gelmiştir. Bunlardan biri Osmanlı devlet adamı Rüstem Paşa, bir diğeri ise baş mimar Sinan’dır. Dünyanın sayılı mimarları ve yapı sanatçılarından biri olan Mimar Sinan, rivayete göre Sultan’a karşı gizli bir aşk beslemektedir. Ancak Mihrimah Sultan 1539 yılında bugünkü Sultanahmet Meydanı’nda yapılan büyük bir şölen eşliğinde Rüstem Paşa ile evlenmiştir.

Mihrimah Sultan, Hürrem Sultan’ın 1558 yılındaki ölümüyle Kanuni Sultan Süleyman’ın danışmanlığını üstlenir. 1566 yılında Kanuni hayatını kaybedip tahta II. Selim geçince de bu kez kardeşi olan Sultan Selim için danışmanlık yapmaya devam eder. Kardeşi Selim’in adeta ‘‘Valide Sultan’’ı olur ve devlet işlerinde de aktif olarak yer alır.

Mimar Sinan bir gün Mihrimah Sultan’ın huzuruna çağırılır. Sultan, Koca Sinan’dan kendisi adına İstanbul’da konumu güzel bir külliye yapmasını istemektedir. İşte, Üsküdar’daki önemli eserlerden biri olan Mihrimah Sultan Camii bu istek üzerine yapılmıştır. Mimar Sinan’ın Sultan’a olan hayranlığının bir göstergesi olarak “etekleri yerleri süpüren kadın” siluetini bu esere aktardığı ifade edilir.

Aradan geçen 14 yıldan sonra, 1562’de, Mihrimah Sultan Mimar Sinan’ı tekrar davet ederek bir külliye daha yapmasını ister. İstanbul’un yedinci tepesinin en yüksek noktasında inşa edilen bu külliyenin yeri Edirnekapı surları olur. Mimar Sinan bu camiyi tek minareli olarak tasarlamıştır ve bununla yalnızlığını simgelediği ifade edilir.

Mimar Sinan bu iki külliye için sadece mimari vurgulardan yararlanmamış, matematik zekâsını da işin içine katmıştır. Sinan, iki eseri de Güneş’in doğum ve batım yerlerini tespit ederek inşa ettiği için yılın Mihrimah günlerinde yani 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde Üsküdar’daki caminin minareleri arasından bakıldığında güneşin doğuşu, Edirnekapı minaresinden bakıldığı zaman da ayın batışı gözükmektedir. Burada belirtmek gerekir, “Mihrimah” adı Farsçadan tercümeyle “Güneş” ve “Ay” anlamına gelmekte…

Mihrimah Sultan, yeğeni III. Murat’ın saltanatı esnasında 1578 yılında hayata veda etmiş, bütün servetini de hayır işlerine bağışlamıştır. Mezarı, babası Kanuni Sultan Süleyman’ın yanında Süleymaniye Camii’ndeki türbesinde bulunmaktadır.