Kâğıt Paralarımızdaki 6 Portre ve Hikâyeleri
Hâlihazırda cüzdanlarımızda ceplerimizde taşıdığımız kâğıt paralarımız tedavüle gireli yıllar oluyor. Geçmişe ve emeğe saygı duruşu olarak tanımlayabileceğimiz tasarımlarıyla 2009 yılında gündem yaratmışlardı. Ön yüzünde Atatürk’ün portresi bulunan banknotların arka yüzünde bilim ve sanat insanlarımıza yer verilerek günlük hayatımızın içine girmeleri sağlanmıştı. O isimlerin kimler olduğunu merak edenler için bir liste hazırladık, buyurun birlikte bakalım.
Dünyada bilim tarihi dalında doktora yapan ilk kişidir Aydın Sayılı. Portresi 5 Türk Lirası’nın üzerinde bulunmaktadır. “Hayatımın seyri üzerinde büyük etki yaptı.” dediği bir de hikâyesi vardır: Sayılı, 1933 yılında Ankara Erkek Lisesi’nden mezun olabilmek için Atatürk’ün de yer aldığı sınav heyeti önünde sözlü olarak sınava girer ve Atatürk’ün sorduğu soruları cevaplar. Sınav sonucunda ise çizelgesini, “Aydın’ın notu çok iyi” yazarak imzalayan Atatürk, Milli Eğitim Bakanına “Bu öğrenciyle ilgilenin.” talimatı vermiştir.
10 Türk Lirası üzerinde portresi bulunan Cahit Arf, kendi adıyla bilinen teoremi matematik literatürüne yerleştirmiş dünyaca tanınan bilim adamımızdır. Meslek alanını, “Matematik de resim, heykel ve müzik gibi bir sanattır.” sözüyle tanımlamış, yaptığı uyarılar ve verdiği fikirlerle Türk matematikçilerine esin kaynağı olmuş, matematiğin simgesi haline gelmiştir.
Asıl adı Ahmed Kemaleddin olan Mimar Kemaleddin, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın öncülerinden kabul edilen Türk mimarıdır. Alman ve Osmanlı mimarilerinin belirgin örneklerini sentezlemiş, çalışmalarına tarihle mimari arasında köprü kurma düşüncesi hâkim olmuştur. Günlük koşturmaca içinde illa ki eseriyle göz göze geliriz de çoğumuz onun eseri olduğunu bilmeyiz. Hangileri mi? Bebek Camii, Bakırköy Camii, Çamlıca Kız Lisesi binası, Ayazma Mektebi ve daha pek çoğu… Mimar Kemaleddin’in portresini 20 TL’nin üzerinde görebilirsiniz.
50 TL üzerinde portresi bulunan Fatma Aliye Hanım’ın Türk Edebiyatı’nda ilk kadın romancı olduğu kabul edilir. Ve ilk kadın mütercim, dünya sergilerine davet edilen ilk kadın yazar, eserleri daha hayattayken İngilizce, Fransızca ve Arapça’ya çevrilen ilk Osmanlı kadın yazarıdır. Udi, Muhaderat, Ref’et, Enin, Hayal ve Hakikat kitaplarından bazılarıdır.
Buhurîzade Mustafa Itrî’nin portresi 100 Türk Lirası’nın üzerinde yer almaktadır. Klasik Türk müziğinin kurucusu, Türk müziğinin gelişimini yönlendirmiş bestecilerden Itri’yi Yahya Kemal’in kendisi için yazdığı şu dizelerle anlatmak gerek:
Büyük Itrî’ye eskiler derler,
Bizim öz mûsıkîmizin pîri;
O kadar halkı sevkedip yer yer,
O şafak vaktinin cihangîri,
Nice bayramların sabâh erken,
Göğü, top sesleriyle gürlerken,
Söylemiş saltanatlı Tekbîr’i.
Yunus Emre dünya kültür ve medeniyet tarihine sevgisiyle adını yazdırmış tasavvuf ve halk şairidir. Yunus’un felsefesi gönül kırmamak, hiçbir canlıyı incitmemek, kibirden uzak olmak, hoşgörülü olmak, bilgili olmak gibi erdemler üstünde yücelir. Portresi 200 Türk Lirası’nın üstünde yer almaktadır.
12,416 okunma
