Dondurmanın kimler tarafından nasıl icat edildiği hakkında net bir bilgi bulunmuyor. Fakat dondurulmuş tatlılarla ilgili MÖ 3000 yılına uzanan ve Antik Çin’e ait olan efsaneler hikâyenin burada başladığını düşündürmektedir. Bir varsayım da dondurmanın önce Moğol İmparatorluğu’nda yapıldığı Çin’e bu yolla ulaştığı yönündedir.

13.yüzyıl Çin’inde dondurma yapımının sır olarak saklandığı, bu sırrın detaylarını öğrenen Marco Polo tarafından İtalya’ya taşındığı, tabii daha öncesinde Arabistan, İran ve Anadolu ile buluştuğu bilinmektedir. Dondurma tarifi 16. yüzyıl İtalya’sında geliştirilirken, ilk dondurma satışı 17. yüzyılda Paris’te gerçekleşmiş ve dondurmacılık meslek haline gelmiştir.

18.yüzyıl Osmanlı’sında süt dondurması, sütsüz yapılan süzme aşure ve elmasiye dondurması gibi farklı türlerde dondurmalar yapılmaktaydı. 19. yüzyılda iyice yaygınlaşarak kaymaklı, çilekli, vişneli, kayısılı gibi çeşit çeşit dondurma yapılmaya başlanır. Kahramanmaraş’ın öne çıkması ise 1920’lere denk gelir. O dönem salepli dondurmanın dövme demir kaşıkla karıştırılarak biçimlendirilmesi ve ancak bıçakla kesilerek tüketilebilmesi Kahramanmaraş’ın ünlü dövme dondurmasını doğurur.

Dondurma Amerika’ya da 18. yüzyılda ulaşmış, dondurma yapımı için ilk aleti de 19. yüzyılda Amerikalı bir ev kadını üretmiştir. Nancy Maria Johnson, buzdolabının olmadığı dönemlerde hem yapay dondurucu hem karıştırıcı olarak iş gören ve elle çalışan aleti yaparak 1843 yılında patentini almıştır. Önceleri yaz-kış tüketilen dondurma, Amerika’da II. Dünya Savaşı bitişinin dondurmayla kutlanmasıyla bir yaz geleneğine dönüşmüştür.

Dondurmayı çok daha keyifli hale getiren detay, fiziki şeklinden dolayı külah adı verilen yenebilir kaplardır. Yumurta, şeker, tereyağı, un ve kabartma tozu ile yapılan çıtır çıtır dondurma külahları dünyada ilk kez ABD’nin St. Louise kentinde 1904 yılında yapılmıştır. Külahta dondurma yemek çoğunlukla rahat ve salaş zamanların tercihiyken evde veya restoranlarda dondurma servis etmenin yolu şık kuplardan geçmektedir.

Eski zamanlarda dağlardan kar getirilerek yapılan veya kar kuyuları açılarak soğuk tutulabilen ve yüzlerce yıldır geliştirilerek yapılagelen dondurma, günümüzde tüm dünyanın belki de en sevdiği ortak lezzetlerinden biri. Yaz ayları geldiğinde külah üstünde dondurma yemek kadar kadayıf, baklava, helva, brownie gibi tatlıların yanında dondurma tüketmek de bizim kültürümüzün zenginliklerindendir.

Kuru ve taze meyvelerle yapılabilen, cevizli, fıstıklı, çikolatalı, karamelli hazırlanabilen dondurma çeşitleri arasında dünyada en çok vanilyalı dondurma tüketiliyor. İkinci sırada çikolatalı, üçüncü sırada ise çilekli dondurma geliyor. Bu leziz tatlının günümüzde o kadar ilginç çeşitleri yapılmakta ki kiminin adı bile insanı şaşırtmaya yetmektedir. Mesela mı? ABD’de yapılanlar arasından biber aromalı, turşu aromalı, kaz ciğeri aromalı ya da domates aromalı dondurma kulağınıza nasıl geliyor?