Bulut Çeşitlerinin Oluşturduğu Gökyüzü Tabloları
Alt tarafı bir doğa olayı değil onlar… Her şeyden önce çocukluğumuzun pamuktan yatakları, gençliğimizin hayal durakları o bembeyaz kabarık bulutlar. Ama uzun zamandır yetişkin iseniz elbette sadece bir doğa olayı olarak da ilham verebilirler size. Ekranlarınıza kimi temel kimi temel olmasa da oldukça ilginç bulut çeşitlerini ve gökyüzünde oluşturdukları tabloları getiriyoruz.
Gökyüzünde seyrek ipliksi ince şeritler ve yamalar halinde gördüğümüz bulutların adı sirüs(cirrus)’dür ve 10 temel bulut türü içinde en yüksek olanıdır. Yaklaşık 6000 metrede ve genellikle 0 derecenin altında buz kristallerinden oluşur. Tül gibi ince olan sirüs bulutu güneş ışığını geçirir ve fırtına nedeniyle çabuk dağılır.
Altokümülüs (altocumulus) bulutu için karşılaştığımız şu tanımlama oldukça sevimli: Gökyüzünü kaplayan küçük gözleme hamurları. Bu orta seviye bulutun birçok türü bulunuyor ve bu yüzden farklı şekillerde görünebiliyor. Beyaz ya da gri renkte, dalgalı ve gölgeli olabilen altokümülüs yeryüzüne ulaşan bir yağış oluşturmasa da gün içinde havanın değişebileceğini gösteriyor.
Altostratüs bulutu gökyüzünü neredeyse tamamen kaplayan, gri ya da mavimsi tonlardaki görüntüsüyle havanın kapalı olduğunu hissettiren orta seviye bulutudur. Altostratüsün varlığı ile birlikte yeryüzüne inceden bir yağmur iner. Bazen aramızdaki ince bir perdeye rağmen Güneş’i görebildiğimizi düşündürür ama bazen de kalın bir perde gibi onu örter.
İşte, yeryüzüne şimşeği, gök gürültülü yağmuru, doluyu getiren kümülonimbus (cumulonimbus) bulutu. Alçak seviye bulutu olmasına karşılık dikey geliştiği için tabanı 4000 metre altında bulunurken tepe seviyesi 10000 metreyi bulabilen ve deyim yerindeyse gökyüzünde dağ gibi duran buluttur. Ve birkaç kümülonimbus bir arada bulunarak hem görüntü hem yağış hacimlerini daha da büyütebilirler.
Alçaklığı nedeniyle neredeyse kafamıza değecek zannettiğimiz ama bir taraftan da belli belirsiz görünen bulut nimbostratüstür. Dikey de geliştiği için tepe noktası oldukça yüksekte olabilir ve gökyüzünde çok geniş bir alanı kaplar. Koyu gri görüntüsü aldatıcı değildir ve yeryüzüne bol bol yağmur ve kar bırakır.
Halk arasında UFO’ya benzetilen ve bu yüzden defalarca haberlere konu olan bulut lentiküler (lenticular) diğer adıyla mercek bulutudur. Genellikle dağ tepeleriyle özdeşleşmiştir ama aslında yükselti farklarının çok olduğu yerlerde oluşur. Mercek bulutu pek de hareket halinde görünmez ve hava ile ilgili kısa sürede bir olumsuzluk yaşanmayacağını söyler.
Asperatus (asperitas) bulutu gökyüzündeki azgın deniz dalgaları gibi görünür ve bazen kopkoyu olabilen rengiyle oldukça ürkütücü gelebilir. Bir rivayete göre bulutun adı “kabartılmış dağlar” anlamına geliyor. Ve ilginçtir ki bütün bunlara rağmen asperatus çoğunlukla fırtınaya bile neden olmadan dağılır. Görüldükleri vakitler ise genellikle sabah ve öğle saatleridir.
Mammatus, diğer adıyla kesecikli bulut ABD ve Avustralya kıyılarında daha çok görülmekle birlikte dünyanın genelinde nadir oluşan bir buluttur. Bulut tabakasının bize görünen kısmı keseciğe benzer yusyuvarlak şekillerle kaplıdır. Bu yuvarlak keseciklerin oluşturduğu bulut doğanın insanlara sunduğu görsel şölenlerden biridir.
Gökyüzünde bulutların neden olduğu başka bir görsel şölene de “fallstreak deliği / fallstreak hole” adı veriliyor. Daire ya da elips şeklindeki bu görüntü sirrokümülüs ya da altokümülüs bulutlarından oluşuyor. Buz kristallerin etrafındaki su damlacıklarının buharlaşmasıyla oluşan bu deliğe “bulut kanalı” diyenler ve hatta “cennetin kapısı” olarak isimlendirenler bile var.
Büyüleyici bir bulut türü de Kutup Bölgesi’nden gelsin… Polar stratosferik, diğer adıyla sedef bulutu Güneş doğmadan önce veya batışından hemen sonra görülen, güneş ışınlarını yansıttığı için sedefimsi bir hal alan buluttur. 25000 metrelerde oluşan ve genellikle hareketsiz olan bulut yansıttığı renklerle objektiflere dünyanın en güzel fotoğraflarını verir.
6,354 okunma