Ağaç yapraklarının birbirine temas etmemesiyle ilgili olarak ortaya atılan “fiziksel temastan kaçınma” teorisine göre ağaçlar; rüzgârın etkisiyle birbirine çarpan dalların zarar görmesini önlemek için temas etmeyecek şekilde büyür. Sert rüzgârlar, özellikle yüksek ve ince gövdeli ağaçları sallayarak dallar arasında sürtünmeye neden olur. Bu sürtünme sık sık tekrarlanırsa, dalların uçlarındaki tomurcuklar zarar görebilir ve büyüme durabilir. Bunun sonucunda, ağaçlar zaman içinde doğal olarak birbirlerinden mesafeli şekilde gelişir.

Taç utangaçlığına dair ikinci teori, ağaçların güneş ışığından en iyi şekilde yararlanabilmek için birbirlerine fazla yaklaşmamaya çalıştıklarını öne süren ışık rekabeti teorisidir. Bitkiler, fotosentez yapabilmek için ışığa ihtiyaç duyar. Bu teoriye göre, ağaçlar komşu dallardan uzaklaşarak güneş ışığını daha verimli alabilecek şekilde büyür. Aralarında yeterli mesafe bırakarak her bir ağaç daha fazla ışık alabilir ve böylece büyüme süreci daha verimli hâle gelir.

Işık rekabeti teorisi, özellikle farklı türde ağaçların bir arada bulunduğu ormanlarda daha belirgin hâle gelir. Ağaçlar, ışık yarışında avantaj sağlamak için dallarını komşularının dallarına değdirmeden şekillendirir; böylece hem kendileri hem de ormanın diğer katmanlarındaki bitkiler daha fazla ışık alabilir. Özellikle tropik ormanlar ve yoğun ağaçlık alanlarda, ağaçların bireysel olarak en iyi ışık alma stratejilerini geliştirdikleri düşünülmektedir.

Üçüncü bir teori ise, ağaçların kökleri ve yaprakları aracılığıyla kimyasal sinyaller göndererek birbirleriyle iletişim kurduğunu öne sürer. Bu teoriye göre, ağaçlar dallarının birbirine fazla yaklaşmasını önlemek için bu sinyalleri kullanarak büyüme süreçlerini yönlendirir. Böylece, büyüme yönlerini kontrol edebilir ve temas etmeyi bilinçli bir şekilde engelleyebilirler.

Kimyasal sinyaller sayesinde ağaçlar ve bitkiler, yapraklarında, kabuklarında ve reçinelerinde “terpenoid” adı verilen organik maddeler üreterek böcekler, mantarlar ve zararlı mikroorganizmalara karşı kimyasal savunma sağlar. Örneğin, okaliptüs ve bazı çam türleri çevrelerine terpenoid salgılayarak diğer bitkilerin büyümesini engeller. Bu tür kimyasallar, taç utangaçlığı gösteren ağaçların büyüme sınırlarını da belirleyebilir. Bazı bilimsel teorilere göre, ağaçlar güneş ışığı stresi veya fiziksel temas gibi durumlarda terpenoid üretimini artırabilir. Bu durum, taç utangaçlığı fenomeniyle ilişkilendirilir.

Ağaçlar yalnızca havaya kimyasal salgılamakla kalmaz, kökleri aracılığıyla da mesajlar iletebilir. Bitki kökleriyle simbiyotik (karşılıklı fayda sağlayan) bir ilişki kuran mikorizal mantarlar ve kökler arası bağlantılar, ağaçların birbirine besin, su ve hatta uyarı sinyalleri göndermesini sağlar. Mikorizal mantarlar aracılığıyla yer altındaki ağaç kökleri, diğer ağaçlarla âdeta bir “internet ağı” oluşturur. Ağaçlar, komşularına “bu alana çok yaklaşma” anlamına gelen kimyasallar salgılayarak büyümeyi sınırlandırabilir.

Bazı bilim insanları, taç utangaçlığının ağaçların savunma mekanizmalarıyla bağlantılı olabileceğini öne sürmektedir. Ağaçlar birbirine fazla yaklaştığında, zararlı böcekler ve mantar hastalıkları daha kolay yayılabilir. Örneğin akçaağaçlar tırtılların yapraklarını yediğini algıladığında, çevredeki diğer akçaağaçlara kimyasal sinyaller göndererek onların daha fazla savunma bileşiği üretmesini sağlar. Kimyasal sinyallerle büyümenin kontrol edilmesi, taç utangaçlığına katkıda bulunan önemli bir etken olabilir. Ancak bu konuda bilim dünyasında hâlâ kesin bir görüş birliği bulunmamaktadır. Büyük olasılıkla taç utangaçlığı; rüzgâr ve sürtünme, ışık rekabeti ve kimyasal sinyallerin bir araya gelmesiyle oluşan bir doğa olayıdır. Bu da gösteriyor ki ağaçlar, sadece pasif canlılar değil; çevreleriyle aktif olarak iletişim kurarak hayatta kalma stratejileri geliştiren varlıklardır.