8 Madde İle Tekstilin Atası Keçecilik Geleneği
Keçecilik geleneği çağlardır gündelik yaşamın bir parçası olmuş, kıyafetlerden dekorasyona hayatın her alanında kullanılmıştır. Yün liflerinden yapılan keçe, doğal bir malzeme olması nedeniyle günümüzde de sıklıkla tercih edilir. Türk kültüründe de önemli bir yeri olan ve yüzyıllar öncesine dayanan geçmişi nedeniyle tekstilin atası sayılan keçecilik geleneğini 8 maddede inceliyoruz.
Eski çağlardan beri yaşamın birçok alanında kullanılan keçenin, tam olarak ne zaman hayatımıza girdiği bilinmese de Homeros’un İlyada Destanı’nda keçecilikten bahsetmesi, bu köklü tekstil geleneğinin ne kadar uzun bir tarihi olduğu hakkında fikir verebilir.
Türklerin, Orta Asya’daki günlerinden beri keçeyi kullandığı bilinir. Birçok Türk el sanatının ilk örneklerinin bulunduğu Pazırık Kurganı’ndaki buluntular keçenin özellikle çadır yapımında, yaygı ve örtü olarak, ayrıca giysi üretmek amacıyla kullanılmış olduğunu gösteriyor.
Türkler Anadolu’ya yerleştikten sonra, mahallelerde bulunan dükkânlar arasında keçeciler de yerlerini aldı. Geniş kullanım alanı ve kültürümüzdeki yeri sebebiyle günlük yaşamın önemli bir parçası haline gelen keçecilik geleneği Ahilik loncasının da önemli bir parçasıydı.
Keçenin ana maddesi yün olduğu için bu zanaat özellikle hayvancılık yapılan yerlerde gelişmiştir. Modern hayatımızda eskisi kadar yoğun olarak kullanılmasa da günümüzde Anadolu’da hala keçecilik uygulanmaktadır. Özellikle Afyon, Balıkesir, Konya, Tire, Ödemiş ve Urfa gibi merkezlerde sanatını titizlikle sergilemeye devam eden ustalarımız bulunur.
Keçe yapımı zaman ve emek isteyen bir süreçtir. Keçe yaparken koyunun Mayıs kırkımından alınan yün kullanılır. İyice temizlenen lifler hasır yüzey üzerine düzgün bir şekilde yayılır ve istenilen motifler üzerine yerleştirilir. Liflerin birbirine geçerek bir bütün oluşturması için nemli olması gerekir, bu sebeple ılık sabunlu su ile ıslatılır.
Bu aşamada keçeciliğin “keçe tepmece” olarak da anılmasının sebebi olan tepme safhasına geçilir. Keçe yaklaşık olarak 30 – 40 dakika kadar ayak ile tepilir ve böylece liflerin kaynaşması sağlanır. Keçeyi oluşturan liflerin bütünleşmesi için “pişirme” işlemine sıra gelmiştir. Keçe, sıcak su ve el ile sağlanan basınç yardımıyla iyice sıkıştırılır.
Keçe son olarak yıkanır, rulo halinde sarılır ve dik bir şekilde bekletilerek içindeki suyun süzülmesi sağlanır. Asılarak kurutulan keçe artık kullanıma hazırdır.
Keçe insanlık tarihindeki uzun serüveni boyunca birçok alanda kullanılmıştır. Günümüzde ise kıyafetlerde, aksesuarlarda, takılarda, dekoratif objelerde ve daha birçok alanda keçeden yapılmış ürün evlerimizdeki yerini almıştır.
1,319 okunma