Evliya Çelebi, elli yıldan fazla süren gezilerinde neredeyse tüm Osmanlı topraklarını gezmiş ve gezi notlarını 10 ciltlik Seyahatname’de toplamıştır. 17. yüzyılda yazılan eser, etimoloji, antropoloji, kültür tarihi ve edebiyat açısından değerli bir hazinedir.

10. yüzyılda yaşayan Farabi’nin çalışmalarının yoğunlaştığı alanlardan biri bilgi felsefesi, mantık ve dil felsefesidir. Farabi, mantık ilminin kurucusu sayılan Aristo’nun eserlerini çevirmiş ve mantık terimlerini Arapçaya kazandırmıştır. Farabi’nin doğa felsefesi metafizik ve psikoloji alanındaki eserleri de hâlâ çeşitli araştırmalara temel oluşturmaktadır.

14. yüzyıl bilginlerinden İbn-i Haldun, filozof, siyaset bilimci ve tarihçi kişiliği ile birçok eser vermiştir. Bilim adamı özellikle Devlet Kuramı ile tanınmıştır, bu kuram devletin bir insan gibi doğduğunu, yaşadığını ve öldüğünü savunur; devletin beş aşamasını derinlemesine inceler.

Orta Çağ modern biliminin kurucusu sayılır ve bu sebeple “Büyük Üstad” olarak anılır. “Tıbbın Kanunu” isimli kitabı 17. yüzyıla dek Avrupa üniversitelerinde temel kitap olarak okutulmuştur. İbn-i Sina’nın psikoloji, felsefe ve metafizik alanında da eserleri de bulunur.

Sibernetiğin kurucusu sayılan El-Cezeri, 12. yüzyılda Şırnak’ta doğmuştur. Robot bilimi ve sibernetik alanında bilinen ilk çalışmaları gerçekleştirmiş, otomatik çalışan su makinesi, saz çalan robot, mey dolum otomatı, abdest otomatı gibi sistemler kurmuştur.

Hezarfen Ahmet Çelebi, 17. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde yaşamıştır. Kendi yaptığı kanatlarla uçma denemeleri yapan alim, birçok bilim alanında derin bilgilere sahip olması nedeniyle “Hezarfen” ünvanını kazanmıştır.

20. yüzyılın matematik dâhilerinden Cahit Arf’ın başarıları Avrupa ve Amerika’da da kabul görmüştür. Cebir alanında önemli çalışmaları olan Arf, bilim dünyasına Arf Değişmezi, Arf Halkaları ve Hasse-Arf Teoremi’ni kazandırmıştır.

Osmanlı’nın cesur denizcisi Piri Reis, Hint Denizleri ve Mısır kaptanlığı görevlerinde bulundu. 1513 yılında çizdiği “Dünya Haritası” değerli coğrafi bilgiler içeren tarihi bir belgedir ne yazık ki günümüze ancak üçte biri ulaşmıştır.

Kaşgarlı Mahmut bilinen en eski Türkçe sözlük olan Divan-ı Lugati’t-Türk’ü 11.  yüzyılda yazmıştır. Eser dil bilimi açısından çok önemli bir kaynak olmasının yanı sıra dönemin kültürü, yaşayışı ve maddi manevi değerleri ile ilgili bilgiler de içerir.