Ramazan ayında iftar vaktini duyurmak için top atışı yapılması, yüzyıllardır süregelen bir gelenektir. Bu geleneğin kökenine dair farklı rivayetler bulunmaktadır. En yaygın anlatımlardan biri, geleneğin ilk olarak Memlükler Dönemi’nde tesadüfen ortaya çıktığı yönündedir. Rivayete göre, 15. yüzyılda Mısır’da bir asker, topu temizlerken yanlışlıkla ateşlemiş ve bu olay akşam ezanına denk gelmiştir. Halk, bu atışın iftar vaktini duyurmak amacıyla yapıldığını sanmış ve zamanla bu uygulama gelenek hâline gelmiştir.

Bir diğer rivayet ise geleneğin Safevîler’den I. Abbas Dönemi’nde (1587-1629) başladığını öne sürer. Bu anlatıya göre, top atışı yalnızca iftar vaktinde değil, sahurun son dakikalarında da yapılırdı. Böylece hem oruç açma hem de oruca başlama vakti halka duyurulurdu.

Başka bir kaynak ise geleneğin kökenini Fâtımîler Dönemi’ne dayandırır. Rivayete göre, Fâtımî halifelerinden biri, Kahire’nin yüksek noktalarından biri olan Mukatam Tepesi’ne bir top yerleştirerek halkın iftar vaktini öğrenmesini sağlamıştır. Bu yöntem, özellikle geniş coğrafyalara yayılmış şehirlerde iftar vaktinin doğru ve eşit şekilde duyurulmasına yardımcı oluyordu.

Osmanlı arşivlerine göre, ramazan ayında top atışı geleneği ilk olarak 1821 yılında Anadolu Hisarı’nda başlatılmıştır. Halk tarafından da benimsenen bu uygulama 1827 yılında Yedikule Surları’ndan top atışlarının yapılmasıyla devam etmiştir. Kalelerin bulunmadığı bölgelerde ise güvenlik nedeniyle top atışları yasaklanmış, bunun yerine tüfek ateşlenerek iftar vakti halka duyurulmuştur. Halkın büyük ilgisini çeken bu uygulama, ramazan ayı boyunca devam etmiş ve zamanla iftar topu, Osmanlı’da köklü bir gelenek hâline gelmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde, başta İstanbul olmak üzere birçok şehirde, iftar ve sahur vakitlerini duyurmak için yapılan top atışları, resmî bir uygulama hâline gelmiştir. Bu görev, olası kazaları önlemek amacıyla özel eğitim almış, tecrübeli Osmanlı askerleri tarafından yerine getirilirdi. İftar topu atışlarında cebel topları, sahra topları, balyemez topu, dağ topu, karabina topu ve kamış topu gibi farklı türde toplar kullanılırdı.

Osmanlı’nın etkisiyle birçok İslam ülkesinde benzer gelenekler oluşmuş ve top atışı, ramazan ayında iftar saatini bildiren bir işaret olarak sürdürülmüştür. Özellikle Osmanlı egemenliğinde bulunan topraklarda bu gelenek benimsenmiş ve zamanla yerleşik hâle gelmiştir. Günümüzde Bosna-Hersek, Arnavutluk ve Kosova gibi Balkan ülkelerinde iftar topu geleneği hâlâ yaşatılmaktadır. Saraybosna’da iftar vakti Sarı Tabya’dan yapılan top atışları, ramazan ayının önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir.

Ramazan ayında top atışı, zamanı duyurmanın ötesinde toplumsal dayanışmanın da sesi olmuştur. Her top atışı; iftar sofralarının kurulmasını, duaların yükselmesini ve birlikte oruç açmanın coşkusunu simgeler. Bu gelenek, ramazanın maneviyatını pekiştiren önemli bir ritüel olarak toplumlardaki yerini korumaya devam etmektedir.